De aanvraagprocedure voor een ID-kaart voor kinderen

Twee weken geleden moest de ID-kaart van mijn dochter verlengd worden. En omdat ze onder een bepaalde leeftijd is, moet dat door een ouder/verzorger gedaan worden, waarbij het kind ter plekke moet tekenen.

De portretfoto van de schoolfotograaf konden we niet gebruiken, omdat ze daar lachend op staat en haar oren niet zichtbaar zijn. En dat is een 'show stopper' in de ID-kaart procedure (ik vermoed hier een goed gelobbyde kartelafspraak tussen school- en pasfotografen). Dus eerst naar de pasfotograaf en dan met ijzige tegenwind (mijn dochter zag echt niet in waarom ze mee moest) naar het stadskantoor.

Daar werd me aan de receptie verteld dat het aanvraagformulier door beide ouders ondertekend had moeten zijn. Stom, niet goed gelezen op het ontvangen formulier. Flink geïrriteerd fietsten mijn dochter en ik naar mijn vrouw, die gelukkig in de stad werkt. En dan weer terug door de koude wind om eindelijk de ID-kaart aan te vragen.


De procedure
Sinds 26 juni 2012 moet ieder kind een eigen reisdocument hebben als het naar het buitenland gaat. Bijschrijving in het ouderlijk paspoort is niet meer mogelijk en ook niet meer geldig. Minderjarigen die een Nederlandse Identiteitskaart (NIK) willen aanvragen, hebben daarvoor altijd toestemming nodig van beide ouders (paspoort tot 18 jaar, ID-kaart tot 12 jaar). Dat gebeurt door middel van een ondertekende verklaring met bijgevoegde kopie van een identiteitsbewijs.

Doel van de dubbele ondertekening is om ontvoering van het kind door een van de ouders tegen te gaan. Dat is een legitieme reden en een nobel streven. Maar doelmatig is het niet.

Schijnveiligheid
Om verschillende redenen levert deze procedure een vals gevoel van maatschappelijke veiligheid op:

1. Een NIK is vijf jaar geldig. De relatie van de ouders kan na het aanvragen onherstelbaar ontwricht raken, met als gevolg dat een ouder het kind kan meenemen zonder toestemming van de ander;
2. Er is geen beveiliging ingebouwd tegen het ongezien maken van een kopie van het identiteitsbewijs van de partner en het vervalsen van de handtekening door de partner;
3. Dezelfde beveiliging ontbreekt met betrekking tot het onder dwang afgeven van een kopie en handtekening.

De procedure is dus niet meer dan een doekje voor het bloeden. Wie kwaad wil (en daar was het nu net tegen bedoeld) kan vrij eenvoudig om de beveiliging heen.

Daarnaast zijn er situaties waarbij deze regel tot erg veel overlast leidt. Bijvoorbeeld als een van de ouders al lange tijd niets meer van zich heeft laten horen en de verblijfplaats onbekend is.

Problemen
Waar zit het probleem? Bij een ontvoering naar het buitenland. Daarbij verschilt het nog of je binnen of buiten de EU (in het bijzonder de Schengenzone) reist.

Voor reizen buiten de Schengenzone komt er een reisdocumentencontrole aan te pas. Als je dat veiliger wil inrichten, zou bij iedere keer dat zo'n reis wordt ondernomen er een steeds opnieuw afgegeven toestemmingsverklaring van beide ouders moeten overleggen. Niet erg handig, maar het minimaliseert hierboven genoemde risico 1. Op voorwaarde, natuurlijk, dat de controle zorgvuldig wordt uitgevoerd.

Voor binnen de Schengenzone lost dit niets op. Daar is die controle niet voorhanden.

Beveiliging
Beveiligingsmaatregelen kennen twee grote problemen: 100% veilig bestaat niet en de mens is de zwakste schakel. Binnen dat kader moet je op zoek naar de meest doelmatige oplossingen. Dat is niet gemakkelijk, zoals een uitzending van het VARA-programma RamBam van dd laat zien:

  Rambam, 11 maart 2013

Op 7:31 wordt door twee personen met andermans paspoort van Amsterdam naar Londen een vice versa gevlogen (Groot-Brittannië ligt niet in de Schengenzone). Van de 8 controlemomenten, gaat slechts in één geval de alarmbel af.

Op 16:00 vragen twee personen met een eigen pasfoto en eigen handtekening een NIK op andermans naam aan. In een van de twee gevallen lukt dat ook, waarna men met deze NIK ook nog eens in ondertrouw gaat.

Dit laat zien dat identificatie door middel van biometrische gegevens wellicht de enig oplossing is tegen dit soort identiteitsfraude (nogmaals: op voorwaarde dat de uitvoering zorgvuldig gebeurt). Maar ja, daar kleven weer wat andere probleempjes aan (zie ook mijn blog over databases en statistiek) en daarnaast. Willen we deze risico's wel lopen? Want 100% veilig bestaat niet.

Plaatjes
http://www.maarkedal.be/Portals/Cevi/images/default/burgerzaken%20-%20documenten/kids-ID.jpg